Macarca, günümüzde Avrupa'da yaklaşık olarak 10.900.000 kişi tarafından konuşulan bir dil olup Macaristan'ın resmi dilidir. 9.700.000 kişi Macaristan'da yer alırken Macaristan'dan hariç Romanya'nın kuzeydoğusunda yer alan "Székelys" adında bir bölgedeki 1.200.00 kişinin ana dilidir.
Macarca, Avrupa'da konuşulmasına rağmen Hint-Avrupa dil ailesine mensup değildir. Aksine Ural dil ailesinin bir üyesidir.
Ural dilleri günümüz Rusya'sında yer alan Ural Dağları'nda doğmuştur. Macar halkı bu dağlarda yaşamıştır. Macarca Macar halkının Asya kıtasından Avrupa kıtasına kadar uzun mesafe kat ederek Doğu Avrupa'ya ulaşmıştır. Bundan dolayı Hint-Avrupa dil ailesindeki dillerle bir bağlantısı yoktur.
Macarca'nın gramerinden bahsedecek olursak, Macarca diğer Ural dillerinde ve Türkçe'de de olduğu gibi aglunatif bir dildir. Yani sondan eklemeli bir dildir. Örneğin "város" şehir anlamına gelir, "-ok" eki getirilerek çoğul hale gelir. Böylece "városok" şehirler anlamına gelir. Ayrıca ekler kelimenin son ünlü harfine göre çekimlenir. Ekler sadece isimlere değil fiilere de getirilir, bir fiili belli bir özneye göre çekimlerken o öznenin ekinini alması gibi. Örneğin; "ir" yazmak anlamına gelir, '-om" ekini alarak Türkçe karşılığı "yazdım" olur.
Macarca'da gelecek zaman anlamı katmak için herhangi bir kelime ya da ek kullanılmaz bunun yerine fiil değiştirilir.
Türkçe yapım eklerine sahip olduğu gibi Macarca da yapım eklerine sahiptir. Örneğin, "vezet" sürmek anlamına gelir, fiilin başına "le-" eki getirilerek "aşağı doğru sürmek" anlamı ortaya çıkar.
Kurallı cümleler "özne-yüklem-nese" şeklinde kurulur. Buna ek olarak, gramatik hallerden dolayı devrik cümlelerde anlatım bozukluğu bulunmaz. Her özne kendisine ait özel bir eke sahip olduğundan Türkçe'de olduğu gibi "gizli özne" Macarca'da da bulunmaktadır.
Macarca'da 14 tane ismin gramatik hali bulunmaktadır. Bu sayı Türkçe'de 5 kadarken İngilizce'de 0'dır. Eğer isim çoğul isimse bu sayı artabilir. Her gramatik hal kendine özgü ekiyle isme getirilerek isme yeni anlam katar. Örneğin, "áuto" araba anlamına gelir, "-nak" eki getirilerek isme yönelme anlamı katar. Türkçe karşılığı "arabaya" olur. Ayrıca bu ekler cümlenin öznesine göre değişir.
Bilal DUMAN
Comments