Enver Paşa büyük yenilgiden sonra Moskova’da Bolşevikler ile kayda değer ilişkilere girmiştir. Fakat bu ilişkiler her iki tarafın da çıkarı üzerinedir. Enver Paşa’nın istekleri Ruslar tarafından biliniyor olmasına rağmen Enver Paşa, Rusların çıkarlarından haberdar değildir.
Enver Paşa’nın isteği; Rus bayrağı altındaki Müslümanlardan bir süvari alayı ile beraber Kafkasya’dan gelip memleketi işgal altından kurtarmaktır. Bu isteği Sovyet yetkililerine ulaştırmış ancak her seferinde geçiştirilmiştir. İş bu diğer İttihatçıların birçoğu da onun Anadolu’ya gitmesini iktidar ikiliği çıkaracağından istememiştir. Ruslar bu isteği daima ertelemiştir. Buna karşın Enver Paşa ve arkadaşlarını da beslemeyi ihmal etmemiştir. Tüm maddi ihtiyaçlarını da karşılamışlardır. Bu çelişkinin nedeni ise Rusların Enver Paşa’dan elde ettikleri daha doğrusu edebilecekleri çıkar ile açıklanabilir.
Şöyle ki Ruslar Anadolu’dan çıkan yeni liderin yani Mustafa Kemal’in Sovyetlere karşı tutumunu bilememiş ve öğrenmeyi beklemişlerdir. İşte bu vakit zarfında da ola ki Mustafa Kemal Sovyetlere karşı yer alırsa diye Enver Paşa’yı ellerinde koz olarak tutmuşlardır. Yani eğer Mustafa Kemal Sovyetler ile güzel ilişkiler içine girmezse, kendilerine yakın olan Enver Paşa’nın isteğini gerçekleştirip onu Anadolu’ya soktuktan sonra Mustafa Kemal’in yerine geçirmek istemişlerdi.
Gelgelelim Mustafa Kemal Sovyetler ile ilişkiye sıcak baktı. Ve Sovyetlerin Enver Paşa’ya ihtiyacı kalmadı. Buna mukabil Enver Paşa’ya verilen destek kesildi ve tabiri caizse kullanıldıktan sonra atıldı. Enver Paşa da Rusların çıkarını anladıktan sonra zaten Sarıkamış’tan beri çok sıcak bakmadığı Ruslar ile Türkistan yoluyla düşmanlığını tazelemiştir.
Burak BASAR
Commentaires